Zuid Afrika 1996 (17)

Voor het volk, door het volk

Volkshuisvesting bedrijven in Zuid-Afrika is simpel. Je gaat naar de overheid en je vertelt dat je minder dan R 800 per maand verdiend. Even later loop je met R 15.000 op zak en kun je beginnen aan je woning. Vervelend is het dat een redelijke woning R 24.000 kost en dat je ook de aanleg van water, riolering en wegen zelf moet betalen. Helaas is het niet mogelijk om geld te lenen bij de bank en mocht dat onverhoopt wel lukken dan betaal je een rente van boven de 20%. Toch is de Zuidafrikaanse overheid van mening dat dit de weg is die moet worden bewandeld. In de vergaande democratisering die in dit land plaatsvindt is de onderliggende filosofie dat alle activiteiten “community driven” moeten zijn. Dat dit in de praktijk betekent dat er de afgelopen jaren minder huizen zijn gebouwd dan onder het apartheidsregime schijnt daaraan geen afbreuk te doen.
Ook in Wattville is deze filosofie tot op heden toegepast. De Wattville Housing Association (WHA) is opgericht door de lokale bewonersraad, de Wattville Concerned Residents Committee (WCRC). Een bewonersraad die in het afgelopen decennium actie heeft gevoerd tegen de zogenaamde Black Local Authorities (BLA’s), gevormd onder de vorige regering om de zwarte townships hun eigen “gemeenteraad” te geven. Deze BLA’s functioneerden echter als marionetten van de blanke gemeenten en leidden in feite tot een verdere verslechtering van de woonomstandigheden. Naast de strijd tegen de BLA nam de WCRC ook het voortouw in de landinvasies rondom Wattville, bedoeld om de overbevolking van de township enig soulaas te bieden. De nieuw veroverde gebieden kregen later de naam Tamboville, naar de verbannen leider van het ANC, Oliver Tambo, die een tijd lang in Wattville heeft gewoond.
Huisvesting stond hoog op de prioriteitenlijst van de WCRC en dit leidde vorig jaar tot de oprichting van de eerste woningcorporatie in een zwarte woonwijk in Zuid-Afrika. Het bestuur bestond uit zeven WCRC-leden. Begin dit jaar werden twee van deze bestuursleden aangenomen als medewerkers van de WHA. Tijdelijk ontstond zo de situatie dat medewerkers van de corporatie tevens bestuurslid waren van de corporatie. Daaraan is begin dit jaar een einde gekomen en hebben ze hun functie in het bestuur neergelegd. Beiden zijn nog wel lid van de “executive committee” van de WCRC.
Als ik generaliseer, en dat doe ik maar even tegen beter weten in, is een van de grootste problemen dat men om moet schakelen van “de problemen van vandaag” naar “de problemen van morgen”. Het is een behoorlijke verandering wanneer men gisteren nog actie voerde tegen de slechte woontoestanden en vandaag verantwoordelijk is om die woontoestanden te verbeteren. “Voor het volk, door het volk” is een fraaie filosofie, maar soms twijfel ik of “door het volk” wel terecht is. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat er op dit moment weinig mensen in Zuid-Afrika zijn die met de R 15.000 subsidie van de overheid de volkshuisvesting op een hoger niveau kunnen tillen.